برگ‌هاي جديدي از روند غارت آثار تاريخي كشور در چندماه اخير گشوده شده است، تا مشخص شود كه تلاش‌هاي سازمان ميراث فرهنگي در مقابله با غارتگران آثار تاريخي كشور تا چه اندازه موفق بوده است.
پيگيري‌ها از چگونگي فعاليت حفاران غيرمجاز آثار تاريخي مشخص كرد كه حفاران غيرمجاز آثار تاريخي كشور در گروه‌هاي مختلف و بسيار حرفه‌اي فعاليت مي‌كنند. اشخاصي از اين گروه‌ها حتي به ايجاد سايت‌هاي اينترنتي آموزش حفاري، معرفي فلزياب و نقشه‌خواني در محوطه‌هاي تاريخي پرداخته‌اند.
حفاران غيرمجاز با بهره‌گيري از فلزياب‌هاي پيشرفته ساخت استراليا، كانادا، آمريكا و ژاپن به مانيتور اشياي مدفون‌شده پرداخته و زرين و سيمين بودن اين اشيا را تشخيص مي‌دهند.
* از قانون ممنوعيت تا افزايش حفاري‌ها
سال 79 دولت لايحه‌اي به مجلس برد كه تبليغ، خريد و فروش و استفاده از فلزياب را ممنوع كرد. مجازات متخلفان نيز يك تا سه سال حبس تعيين شد. هيأت دولت نيز آيين‌نامه‌اي در سال 82 تصويب كرد كه وزارت صنايع را مكلف به صدور پروانه بهره‌برداري از واحدهاي توليد فلزياب با موافقت سازمان ميراث فرهنگي كرد.
بر اساس اين آيين‌نامه، فروشندگان فلزياب مكلف شدند دستگاه را به اشخاص داراي مجوز از سازمان ميراث‌فرهنگي فروخته و نسخه‌اي از مشخصات خريدار و دستگاه فروخته‌شده را به سازمان ميراث فرهنگي ارسال كنند. با وجود اين قوانين، اكنون بيش از 25 شركت فلزياب در سراسر ايران فعال هستند كه گفته مي‌شود بيشترين خسارت را به ميراث فرهنگي كشور وارد كرده و سازمان ميراث فرهنگي نيز در جمع‌آوري يا ساماندهي به فعاليت اين شركت‌ها اقدامي انجام نداده است.
پيگيري‌ها همچنين مشخص كرده است كه فروشندگان دستگاه‌هاي فلزياب در ايران به دو گروه تقسيم مي‌شوند؛ گروهي كه به توزيع فلزياب‌هاي بدون كاربري در حفاري آثار تاريخي پرداخته و گروه ديگري كه به عرضه دستگاه‌هاي بسيار پيشرفته اقدام كرده است. گروه دوم، دستگاه‌هاي پيشرفته را در اختيار حفاران غيرمجاز قرار داده و با آنها در تقسيم اشياي به دست آمده از حفاري‌ها سهيم مي‌شوند.
آنطور كه دوستداران ميراث فرهنگي مي‌گويند، بيشترين حفاري غيرمجاز براي دستيابي به آثار تاريخي در لرستان و پس از آن در خوزستان، گيلان، مازندران، كردستان، آذربايجان غربي و آذربايجان شرقي صورت گرفته است. حفاري‌هاي غيرمجاز در استان لرستان به اندازه‌اي افزايش داشته كه دوستداران ميراث فرهنگي، آن را «به توبره كشيدن خاك لرستان» مي‌دانند.
* غارت شبانه روزي آثار تاريخي
يك دوستدار ميراث فرهنگي به شرط ذكر نشدن نام خود مي‌گويد: حفاران غيرمجاز شبانه روزي در حال غارت اشياي تاريخي هستند.
به گفته او روزانه صدها حفاري غيرمجاز در سراسر كشور انجام مي‌شود كه گواه آن مشاهده چاله‌هاي بر جاي مانده در محوطه‌هاي تاريخي و اسكلت‌هاي بيرون ريخته شده از گورهاي باستاني است.
آنطور كه اين دوستدار ميراث فرهنگي مي‌گويد: در لرستان هيچ گورستان تاريخي‌اي براي كاوش باستان‌شناس‌ها باقي نمانده است.
پيگيري‌ها همچنين مشخص كرده است كه مسير عمده قاچاق اشياي تاريخي از ايران، مرزهاي زميني و مقصد اصلي آثار قاچاق شده نيز انگلستان است. آنطور كه يك فعال ميراث فرهنگي گفته است، سلطان عتيقه ايران، با بيش از 20 موزه در سراسر جهان خريدار عمده آثار تاريخي كشور است.
بر اساس گزارش‌ها زيرمجموعه‌هاي سلطان عتيقه در سراسر خاورميانه حضور دارند كه خريدار اصلي آثار تاريخي خارج شده از ايران هستند.
منبع: همشهري
اول**1368**
تهران- ايرنا- حفاران غيرمجاز، خاك محوطه‌هاي تاريخي و گورهاي باستاني كداميك از استان‌هاي كشور را به توبره كشيده‌اند؟ تجهيزات مورد نياز براي حفاري‌هاي غيرمجاز ساخت كدام كشورها و توزيع آن در بازار ايران چگونه است؟ يگان حفاظت سازمان ميراث فرهنگي در برخورد با حفاران غيرمجاز تا چه اندازه پيشرفت داشته؟ اشياي تاريخي از كدام مرزها و چگونه از ايران خارج مي‌شوند و مقصد بيشتر آنها كدام كشور و چه شخصي است؟